Een opleiding tot verpleegkundige sluit je af met een officieel diploma, aan het einde van de naaicursus ontvang je een bewijs van deelname en op het werk leer je wel eens van een collega zonder dat daar een systematisch of doelgericht curriculum achter schuil gaat. Er is een grote diversiteit in het leren van volwassenen waarbij elke vorm van waarde is. Ik vergelijk het leren van volwassenen wel eens met een mozaïek, waarin elk steentje een unieke en essentiële bijdrage levert aan het geheel. Elk stukje, hoe klein ook, heeft zijn eigen vorm, kleur en betekenis, en samen vormen ze een harmonieuze en betekenisvolle compositie. Net zoals een mozaïek zijn schoonheid en kracht ontleent aan de diversiteit en het samenspel van zijn onderdelen, zo verrijkt leren ons leven door de vele verschillende manieren waarop we kennis en vaardigheden opdoen binnen én buiten de traditionele onderwijssystemen om.
Non-formeel leren gaat over educatieve activiteiten die buitenschools plaatsvinden, waarbij deelnemers op hun eigen manier en tempo kunnen ontwikkelen. Het is een vorm van leren die vaak minder gestructureerd is en plaatsvindt in allerlei omgevingen zoals de werkvloer, buurtcentra, musea, sportclubs, online of bij vrijwilligersorganisaties. Deze manier van leren is verrijkend en inspirerend en zie ik zoals beroemd denker Paulo Freire dit omschreef: het is een middel tot emancipatie en maatschappelijke verandering. En daarmee een krachtig instrument voor gelijkheid en inclusie, kan volwassenen helpen zichzelf, elkaar én hun omgeving beter te begrijpen en te verbeteren.
Het tweedaagse studiebezoek dat wij vanuit EPALE Nederland organiseerden voor onze Europese collega’s stond in het teken van non-formeel leren. Vanuit vijftien Europese landen deelden we kennis en ervaringen en maakten we kennis met waardevolle leer- en ontwikkelinitiatieven. Zo bezochten we bibliotheek De LocHal in Tilburg, Kloosterhotel De Soete Moeder en leer- en ontwikkelbedrijf Weener XL. Geheel in lijn met de filosofie van Freire stonden dialoog en participatie centraal tijdens het bezoek. Deelnemers ervaarden zelf in een rondleiding, door in gesprek te gaan met leerders of een VR-sollicitatiegesprek te voeren.
In dit magazine lees je over deze initiatieven, de boodschap die keynote spreker Jos Sanders gaf over het belang van vaardigheden en de inzichten die de deelnemers mee naar huis namen, voor zichzelf én EPALE. Wil je daarna nog meer weten over non-formeel leren? Lees dan zeker ook de aanvullende artikelen.
Veel plezier en inspiratie gewenst bij het lezen van dit EPALE-magazine en wellicht motiveert het jou ook om de vele facetten van non-formeel leren te verkennen en waarderen. Zo kan het mozaïek alleen nog maar mooier, kleurrijker en levendiger worden.
Hartelijke groeten, namens het NSS EPALE Nederland,
Marlies Elderenbosch
Projectmanager EPALE Nederland
